اهداف والاى پیامبر اسلام را در «یک جمله» نمى‏توان گنجانید؛ لیکن مى‏توان سرفصلهایى از آن را سرمشق کار خود در طول یک سال، یک دهه و یک عمر قرار داد.
یک سرفصل عبارت است از تکمیل مکارم اخلاقی «بعثت لاتمّم مکارم الاخلاق». جامعه بدون برخوردارى افراد از خلقیات نیکو، نمی تواند به هدفهاى والاى بعثت پیامبر دست پیدا کند. آنچه فرد و جامعه را به مقامات عالى انسانى مى‏رساند، اخلاق نیکوست. اخلاق نیکو هم فقط خوش اخلاقى با مردم نیست؛ بلکه به معناى پروراندن صفات نیکو و خلقیات فاضله در دل و جان خود و انعکاس آنها در عمل خود است. 
ما باید در دل خود، خلقیات اسلامى را روزبه‏روز پرورش دهیم. قانون فردى و اجتماعى اسلام در جاى خود، وسیله‏هایى براى سعادت بشرند (در این تردیدى نیست)؛ اما اجراى درست همین قوانین هم احتیاج به اخلاق خوب دارد.
(مقام معظم رهبری 06/01/85 - دیدار عمومی بسیجیان)

امام سجاد در دعاى ابوحمزه عرض مى‏کند: «اللهم فارحمنى إذا انقطعت حجّتى و کلّ عن جوابک لسانى و طاش عند سؤالک ایّاى لبّی». در مقابل سؤال الهى حجت انسان و استدلال انسان تمام مى‏شود - به تعبیر رائجِ امروز، انسان کم مى‏آورد - زبان انسان از گویائى مى‏افتد و حتّى ذهن و عقل و لبّ انسان هم آشفته مى‏شود؛ «و طاش عند سؤالک ایّاى لبّى». آنهایى که خودشان را زیر مداقه یک محاسبه قرار دادند، امید فرجى دارند.
وقتى به نامه‏ى اعمال خود نگاه کردیم و دیدیم این نقاط کمبود وجود دارد، چون هنوز وقت باقیست و عمر باقیست، جبران مى‏کنیم؛ «و أنیبوا إلى ربّکم» - «أنیبوا» یعنى برگردید و جبران کنید - اگر دیدیم نقاط روشنى وجود دارد، به کمک الهى، به توفیق الهى و به هدایت الهى دلگرم و امیدوار مى‏شویم؛
(مقام معظم رهبری 8/3/86)

چه خوب است که انسان - در هر مرتبه و در هر شغلى - وقتى به پشت سر خود نگاه مى‏کند، در یک محاسبه‏ى دقیق و سختگیرانه و بدون مسامحه، فهرستى از کارهایى را مشاهده کند که قابل ارائه‏ى به پیشگاه الهى است.
اینکه به ما گفته‏اند: «حاسبوا أنفسکم قبل أن تحاسبوا» و علماى سلوک و اخلاق، محاسبه را یکى از اولین وظائف سالک دانسته‏اند، براى این است که ما دائم در حال خواندن نامه‏ى عمل خودمان باشیم و در روزى که این نامه‏ى اعمال خوانده خواهد شد، غافلگیر نشویم. 
قبل از این‏که نامه‏ى اعمال ما در پیشگاه الهى مورد محاسبه و مطالعه قرار بگیرد، خود ما بخوانیم؛ اگر کمبودى هست، اصلاح کنیم؛ اگر نقطه‏ى قوتى در آن هست، خدا را بر آن سپاس بگزاریم. والّا اگر این محاسبه را انجام ندهیم و غافل بمانیم، آن‏وقت غافلگیر می شویم.
(مقام معظم رهبری 8/3/86)