یک مسأله، مسأله‏ى ارزشها در حوزه است. طلاب باید ارزشهایى را به عنوان ارزشهاى ثابت و زوال‏ناپذیر همواره به یاد داشته باشند؛ که از جمله‏ى آنها، ارزش علم و ارزش جهاد است.

ارزش جهاد را دست کم نگیرید. طلبه‏ى جهادگر، طلبه‏ى تلاشگر، طلبه‏ى بسیجى، طلبه‏یى که آماده است تا در میدانهاى خطر حضور پیدا کند، این طلبه است که اگر با ابزار علم مجهز شد، آن وقت دنیایى در مقابل او دیگر تاب نمى‏آورد.

این کتابى را که درباره‏ى خاطرات بسیجیهاى تیپ 83 است و اخیراً چاپ شده، [تیپ 83، خاطرات روحانیان رزمنده؛ به کوشش: سید محمّد على دیباجى؛ ناشر: حوزه‏ى هنرى سازمان تبلیغات اسلامى، 1370] مى‏خواندم؛ چه‏قدر لذتبخش و زیباست. طلبه‏ى امام صادق، در دفاع از حریم امام صادق - یعنى نظام جمهورى اسلامى؛ چون جنگ ما دفاع از حریم امام صادق و دفاع از حریم اسلام و قرآن بود - در میدانهاى خطر بى‏محابا پیش مى‏رود و حماسه‏هایى خلق مى‏کند که گویى افسانه است؛ این‏قدر از ذهن مردمِ امروز دور است؛

اینها ارزشهاى تمام‏نشدنى است؛ هیچ چیزى با اینها معادل نیست؛ نظام حوزه بایستى این ارزشها را رشد بدهد و پیش بیاورد. ارزش تدین و تعبد و ذکر، ارزش بسیار بزرگى است.

مقام معظم رهبری - 1/12/70 - اجتماع طلاب و فضلاى حوزه‏ى علمیه‏ى قم (دریافت متن کامل)

حوزه به یک مدیریت متمرکز احتیاج دارد که از طرف بزرگان حوزه، مراجع معظم حوزه، فضلاى حوزه و جامعه‏ى مدرّسین حوزه مورد حمایت باشد و طلاب آن مدیریت را به‏عنوان یک مدیریت شامل بپذیرند. جمعى آدمهاى کارآمد بنشینند و دامنها را به کمر بزنند و از این مجموعه‏ى عظیم که چشم جهانى به اوست، آن‏چنان که مى‏شود و باید و شاید، استفاده کنند؛ این از جمله‏ى کارهایى است که در حوزه باید انجام بگیرد؛ آن‏وقت حوزه مثمر خواهد شد.

مقام معظم رهبری - 1/12/70 - اجتماع طلاب و فضلاى حوزه‏ى علمیه‏ى قم (دریافت متن کامل)

باید این فکر را در حوزه نهادینه کنید: هم مدیران حوزه، هم شوراى عالى حوزه، هم بزرگان حوزه، هم حضرات مراجع باید این را بدانند و به این توجه کنند که ما امروز باید به فکر حوزه‌ى قم یا اصفهان یا مشهد یا بقیه‌ى شهرها در بیست سال آینده باشیم؛ در سى سال آینده باشیم. سى سال آینده یعنى چه؟ یعنى دنیائى که احتمالاً هیچ شباهتى با امروز ندارد؛ از لحاظ امکان اثرگذارى، امکان تسخیر دلها، امکان تسخیر سرزمینها.

آن روز ما وقتى که فکر امروز را بکنیم، امروز در خلأ باقى نمی‏مانیم. امروز در هر خانه‌اى، در هر مدرسه‌اى، در هر گوشه‌اى، به قول یکى از آقایان شاید در هر روستائى اگر برویم، از فناورى اطلاعات یک چیزى آنجا مشاهده میکنیم. حوزه‌ى علمیه می‏خواهد عقب بماند؟ سى سال آینده را به همین قیاس کنید؛ البته با یک شتاب بیشترى. یعنى شتاب علم در این بیست سالى که گذشت، یقیناً بمراتب کمتر خواهد بود از شتاب علم و پیشرفت علم و فناورى در بیست سالى که پیش روى ماست؛ در سى سالى که پیش روى ماست.

آن روز اى بسا صاحبان افکار گوناگون، مکاتب گوناگون، نحله‌هاى منحرف، صاحبان اغراض فاسده بتوانند خیلى آسان کلاسهاى درس دانشگاههاى شما را، مدرسه‌هاى شما را، فرزندان شما را در خانه‌هایتان در مشت بگیرند، در تصرف بگیرند؛ شما هم هیچ کار نتوانید بکنید.

فکر آن روز را حوزه‌ى علمیه باید بکند. مسئول، حوزه‌ى علمیه است. مسئول دیندارى مردم، روحانیت است. روحانیت هم مولود و ساخته‌ى دست حوزه‌ى علمیه است. با این نگاه مسئولیت را بسنجید؛ این جورى توزین بکنیم مسئولیت را تا بفهمیم بر دوش ما، بار سنگینى که هست، چیست. این یک نکته؛ مسئله‌ى آینده‌نگرى.

مقام معظم رهبری – 8/9/86 – بیانات در جمع اساتید، فضلا، مبلغان و پژوهشگران حوزه‏های علمیه‏ی کشور (دریافت متن کامل)

نیایند بگویند که بزرگان ما همان‏طور درس خواندند و به آن‏جاها هم رسیدند. در حقیقت، بزرگان ما ابزار و وسیله‏یى نداشتند. اگر کسى مثل ابن‏سینا در دنیاى امروز با امکانات امروز درس مى‏خواند، کارى مى‏کرد که تا هزار سال دیگر دنیا مدیون او باشد؛ همچنان که در آن دوران و به حسب آن زمان کارى کرد که هزار سال دنیا مدیون او شد.

آنها امکانات نداشتند، همان‏طور زندگى کردند؛ اما امروز امکانات و پیشرفتها هست؛ ما از پیشرفت که نباید فقط لامپ مهتابیش را در اتاقمان بیاوریم! بایستى به دنبال ابزار کار باشیم؛ و این چیز بسیار حائز اهمیتى است؛ نمى‏شود از اینها گذشت. غرض، اینها چیزهایى است که مربوط به بزرگان حوزه است؛ ان‏شاءاللَّه اینها را بایستى انجام بدهند.

مقام معظم رهبری - 1/12/70 - اجتماع طلاب و فضلاى حوزه‏ى علمیه‏ى قم (دریافت متن کامل)

حوزه به مثابه‌ى یک کل که داراى ابعاض و اجزائى است، یک موجود زنده است. یعنى رشد دارد، نُکس دارد، تحرک و نشاط دارد، جمود و رکود دارد، حیات دارد، ممات دارد؛ یک موجود زنده است. دلیلش هم تاریخ حوزه‌هاى علمیه است.

یک حوزه‌ى علمیه‌اى - مثلاً فرض کنید - مثل حوزه‌ى علمیه‌ى حلّه در قرن هفتم - حالا هفتم، اواخر ششم تا هفتم، تا اوائل هشتم هجرى - یک حوزه‌ى پررونقى است. […] حوزه‌ى حلّه امروز وجود ندارد.

حوزه‌ى نجف یک روزى بود که بعد از آن رونق اولیه، رکود پیدا کرد. آدم معروفى، شخص برجسته‌اى در حوزه‌ى نجف نبود؛ بعد شاگردان وحید بهبهانى مثل بحرالعلوم و کاشف الغطاء و امثال اینها آمدند آن حوزه را آنچنان به رونق آوردند که به نظر من دویست سال است که ضرب دست آنها دارد حوزه‌ى نجف را پیش مى‌برد. هنر فقهى و عمق کار آنها، حوزه را با نشاط کرد و زنده کرد و همینطور زنده ماند بحمداللَّه تا دوران اخیر.

حوزه‌ى قم نبود؛ یک حوزه‌ى کمرنگ بى رونقى بود بعد از آن رونق اولیه‌ى عهد اسبق. حاج شیخ عبدالکریم حائرى (رضوان اللَّه تعالى علیه) آمد، حوزه جان گرفت.

اینجورى است حوزه‌ى علمیه. امروز را نگاه نکنید؛ فردائى وجود دارد؛ این فردا چگونه است؟ این را شما باید معیّن کنید؛ امروز باید معیّن کند.

مقام معظم رهبری – 8/9/86 – بیانات در جمع اساتید، فضلا، مبلغان و پژوهشگران حوزه‏های علمیه‏ی کشور (دریافت متن کامل)

استعدادهاى درخشان را در میان حوزه جمع‏آورى و طبقه‏بندى کنیم؛ این از کارهایى است که امروز در دنیا رایج است.

نمى‏شود بگوییم که این درس هست؛ هرکس مى‏خواهد بیاید، بیاید؛ هرکس هم نمى‏خواهد، نیاید؛ ما این‏طورى درس مى‏دهیم و ملاحظه‏ى اضعف مأمومین را مى‏کنیم! مگر چنین چیزى مى‏شود؟ باید براى اقواى مأمومین هم یک درس ویژه گذاشت. استعدادها باید شناسایى و طبقه‏بندى بشود؛ آن استعداد درخشان برکشیده شود و به او آموخته شود و از او استفاده شود؛ اینها کارهایى است که در جمله‏ى کارهاى جدید قرار مى‏گیرد؛ اینها باید در حوزه انجام بگیرد.

مقام معظم رهبری - 1/12/70 - اجتماع طلاب و فضلاى حوزه‏ى علمیه‏ى قم‏ (دریافت متن کامل)

اگر امروز ارکان حوزه یعنى مدیران، صاحب‌نظران، اساتید، برجستگان همت بکنند، درست فکر کنند و برنامه‌ریزى کنند، حوزه بیست سال دیگر از لحاظ سطح و عمق و عرض و طول و توسعه‌ى نفوس، از حالا بمراتب بهتر خواهد بود. اگر حالا ما پیش‌بینى نکنیم، نه؛ هیچ معلوم نیست حوزه‌ى قمى در آینده با همین عرض و طول فعلى هم وجود داشته باشد. بزرگانى، محققینى، علماى خوبى، فقهائى، فلاسفه‌اى از حوزه گرفته می‏شوند؛ مى‌روند - ننقصها من اطرافها - جاى اینها باید شخصیتهائى رشد کنند، ببالند؛ جاى اینها را پر کنند و بیش از آنچه که آنها انجام دادند، انجام بدهند. اگر این کار شد، این آینده‌نگرى انجام گرفت، فردا خوب خواهد بود. اگر این آینده‌نگرى امروز در حوزه‌ى قم انجام نگیرد و به وضع موجود راضى باشیم؛ به همینى که حالا حوزه را یک جورى اداره کنیم؛ به این اگر قناعت کنیم، فردا یا حوزه‌اى نداریم یا حوزه‌اى رو به انحطاط خواهیم داشت.

مقام معظم رهبری – 8/9/86 – بیانات در جمع اساتید، فضلا، مبلغان و پژوهشگران حوزه‏های علمیه‏ی کشور (دریافت متن کامل)